Match-fixing schandaal onderdeel van PR-campagne?

(For English version click here)

Op maandag 4 februari 2013 maakte Europol bekend dat het over concreet bewijs beschikt dat minstens 680 wedstrijden in het internationale profvoetbal “verkocht” werden in de periode tussen 2008 en 2011. Het betreft 380 wedstrijden in Europa en 300 daarbuiten. Draaischijf van het hele gebeuren is de Zuid-Oost Aziatische stadstaat Singapore. Het nieuws slaat in als een bom en het mag duidelijk zijn dat dit vele vragen moet opwerpen. De media focust zich momenteel vooral op de lijst van spelers, trainers, scheidsrechters en ieder team of goksyndicaat dat mogelijk bij één van deze stinkende zaakjes betrokken is. Maar Europol verkondigt bovendien ook dat dit hoogstwaarschijnlijk nog maar “het topje van de ijsberg” is. De vragen moeten daarom ook zijn: wát, zal er worden blootgelegd? Wie, buiten wat illustere spelers, trainers en gangsters, zal er moeten opdraaien voor het hele boeltje? En, in hoeverre gaat het hier niet over een opgezette PR-campagne van Blatter’s FIFA? 

Voor deze laatste veronderstelling baseer ik me op een boek dat ik net gelezen heb: “FIFA MAFFIA”, van de Duitse journalist Thomas Kistner, winnaar van de Deutscher Fussball-Kulturpreis 2012. De journalist van de Süddeutsche Zeitung spendeerde meer dan 20 jaar onderzoek naar de criminele activiteiten van de FIFA. Hij stelt ondermeer dat de FIFA geleid wordt als een maffiafamilie, met Blatter als corrupte Patres Familias (en Platini als zijn opvolger) aan het hoofd van de vereniging naar Zwitsers burgerlijk recht. Naast het feit dat Blatter binnen de FIFA zelfstandige tekenbevoegdheid heeft en de financiële commissie controleert, geen onbelangrijk feit. Een organisatie ook waar Europol, Interpol en de FBI al geruime tijd onderzoek in verband met corruptie naar verrichten.

Maar geen paniek, de FIFA is prima gewapend tegen mogelijke aanvallen van buitenaf. Naast een ethische commissie beschikt het ook nog eens over een prive-veiligheidsbureau dat de eigen topofficials moet afschermen tegen de buitenwereld. Bovendien is er ook nog eens een opmerkelijke gift van 20 miljoen dollar van de FIFA náár Interpol…

Stap 1: Blatter dekt zich in

In 2006 beslist Sepp Blatter onder druk van de buitenwereld, om meer transparantie binnen zijn organisatie toe te staan, tot de oprichting van een ethische commissie. Klinkt beloftevol, ware het niet dat deze is samengesteld door -en enkel opgeroepen mag worden op bevel van- Blatter & Co zelf. Bovendien zegt deze commissie toe om op geen enkel moment in het verleden van de FIFA te gaan graven. Grondig onderzoek doen zonder naar het verleden te kijken? Wat mag er dan niet geweten worden? Hoe kan deze commissie in naam van de buitenwereld gewaarborgd toezicht houden op zaken die het verdienen?

Maar de bescherming tegen de boze buitenwereld houdt daar niet op. In 2010 stelt Blatter Chris Eaton aan als Hoofd Veiligheid van de FIFA. Zijn taak? Het afschermen van FIFA-officials, die in het strafrechterlijke vizier van verschillende overheden (nationaal of internationaal) terecht kunnen komen. Hij stapt in 2012 over naar het ICSS (International Centre for Sports Security), een organisatie gevestigd in Qatar, waar men zich bezig houdt met veiligheidsvraagstukken op sportgebied. Binnen de FIFA wordt hij opgevolgd door huidig veiligheidschef Ralf Mutschke. Zowel de Brit als de Duitser zijn voormalig directeurs van Interpol. Hoe goed is hun contact nog met hun ex-collega’s? Welke informatie kunnen beide heren nog steeds via de internationale politie bekomen? Is het ondenkbaar dat Interpol op deze manier als informatiebureau voor de FIFA kan acteren?

Stap 2: Blatter ontdoet zich van verleden

De gift van de wereldvoetbalbond van 20 miljoen euro aan Interpol in 2011, sluit dit allesbehalve uit. Tijdens de persconferentie naar aanleiding van de donatie, die gespreid over 10 jaar loopt, stelt Blatter dit volgens de auteur zelfs al in het vooruitzicht. Is het niet opmerkelijk dat de FIFA de eigen ethische commissie monddood maakt maar wel de activiteiten financiert van een internationaal politiebureau dat naar hen onderzoek doet?

Deze gift kan bovendien verder gekaderd worden in de strijd om de voorzittersstoel die de Zwitser in dat jaar uitvocht met, die andere “grote jongen” binnen de FIFA, Mohammed Bin Hamman. Deze Qatari, die nauw bevriend is met de emir van de gastheer van het WK 2022, was jarenlang één van de trouwste “brothers in arms” (of “partners in crime”, het is maar hoe je het wil zien) van de Zwitser, naast onder andere de Braziliaan Teixeira, de Argentijn Grondona en Jack Warner uit Trinidad en Tobago. Maar in 2011 zou de toenmalige vice-president van de FIFA, die tevens voorzitter van de Aziatische voetbalbond en leider van het ontwikkelingshulpproject Goal is, het echter opnemen tegen zijn voormailige “broeder” Blatter. Het werd een vuile verkiezingsstrijd.

Voormalig FBI-directeur Louis Freeh gaat in opdracht van de FIFA met zijn eigen veiligheidsbedrijf op zoek naar materiaal waarmee hij Bin Hammam aan de schandpaal kan nagelen. Maar ook de Qatari beschikt over zijn eigen spionnen. Op 8 mei 2011 bericht één van hen hem dat Interpol informatie naar de FIFA heeft doorgespeeld in verband met mondiale onderzoeken naar gokken en corruptie in het voetbal. De FIFA is hiervan op de hoogte. Meer zelfs, de wereldvoetbalbond is betrokken bij opsporingsactiviteiten in Finland en Groot-Brittannië. Kan hier geen sprake zijn van belangenvermenging? Een dag later meldt de FIFA in een persbericht dat zij tot bovenvermelde royale gift zal overgaan. De FIFA Anti-Corruption Training Wing wordt opgericht in het Interpol Global Complex (IGC) te … u raadt het al, Singapore.

Stap 3: Blatter’s FIFA richt aandacht op Singapore

De keuze voor deze locatie is niet verwonderlijk. Reeds in 2008 al komt de Canadese journalist Declan Hill, in zijn bestseller Doorgestoken Kaart, met overtuigend bewijs voor de rol van de Aziatische stadstaat in het internationale gokcircuit. Toch onderneemt de secretaris-generaal van Interpol, Ronald Noble (what’s in a name?), pas actie nadat de chef Veiligheid van de FIFA, Chris Eaton, op 30 april 2011 stelt dat er een heuse “gokfraudeacademie” gevestigd is in Singapore. De woorden van werknemer van een organisatie die Interpol onderzoekt, wegen blijkbaar zwaarder door dan de beweringen van een gerenommeerd journalist.

Maar het onderzoek boekt succes. De kingpin van de Singaporese gokmaffie is Wilson Raj Perumal. Hij wordt in februari 2011 gearresteerd in Finland en vier maanden later veroordeeld tot 2 jaar gevangenisstraf wegens het manipuleren van voetbalwedstrijden in de Finse competie. In maart 2012 wordt hij overgebracht naar Hongarije waar hij zich tegen gelijkaardige beschuldigingen mag verdedigen. Vandaag bericht The India Times dat hij dé spilfiguur in het game-fixing schandaal is. Het aandeel van de man in deze zaak is -waarschijnlijk- bijzonder aanzienlijk. Maar dat niemand binnen de FIFA hier ook maar iets van af zou weten, lijkt me heel on-waarschijnlijk.

Stap 4: Blatter haalt zijn slag thuis

Is het ondenkbaar dat Blatter dit als promotiemateriaal voor zijn eigen verkiezingscampagne in 2011 wil gebruiken? Insiders maken zich sterk dat de FIFA onmogelijk zelf 300 wedstrijden in het vizier kon hebben via hun Early Warning System. Bovendien maakt Bin Hammam zich druk dat Blatter eigenhandig heeft besloten tot deze gift. Overleg in het Uitvoerend Comitee? Niet nodig. Ook het tijdstip, vlak voor de verkiezingen, mag vragen opwerpen. In ieder geval, op 1 juni 2011 treedt Blatter als enige kandidaat voor het voorzitterschap naar voren. Uitdager Bin Hammam heeft zich terug getrokken.

Is het dan vergezocht om in de huidige gebeurtenissen op te merken dat dit voor Blatter, in zijn laatste ambtsperiode als FIFA-voorzitter, een ideaal platform is om zich in zijn favoriete rol als beschermer van het voetbal, een facade, te wentelen en zich tegelijkertijd van overtollige bezwarende ballast uit zijn verleden (Bin Hammam, Teixeira, Warner) te ontdoen?

Stap 5: Opvolger Platini

Is het toeval dat Platini, op 22 januari 2013, zich in de internationale pers liet ontvallen dat wedstrijdvervalsing dé grootste bedreiging voor het topvoetbal vormt? Groter dan bijvoorbeeld racisme, waar de ethische commissie zich bovendien ook nooit over zou uitspreken? Ook Platini profileert zich graag als ridder van het propere en eerlijke voetbal. Maar dat is hij volgens Thomas Kistner niet.

Is het toeval dat net nu het WK 2022 in Qatar ter discussie wordt gesteld? De banden van Platini met het steenrijke emiraat, via zijn zoon (die topmanager is bij het sportinvesteringsfonds van Qatar), worden niet voldoende belicht in de pers. Laat staan dat ze aan de kaak gesteld worden.

Power to the People?

En waar staat de voetbalsupporter in dit hele gebeuren. In hoeverre kan hij of zij nog naar een wedstrijd kijken op dezelfde manier? Die vraagt zich waarschijnlijk af of zijn favoriete ploeg of speler met deze toestanden ooit iets te maken heeft gehad? Voelt hij of zij zich machteloos? Nochtans zijn de fans de énigen die kunnen protesteren, waar regeringsleiders en sponsors dit niet kunnen, durven of willen.

Ze kunnen zich verenigen in hun schreeuw om meer transparantie binnen de corrupte wereldvoetbalbond. Ook een dwingende oproep tot meer regulatie van het gokgebeuren dringt zich op. Het is angstaanjagend waar een mens zo tegenwoordig al allemaal zijn geld op kan inzetten. De bedragen die hierin omgaan zijn nog meer onrustwekkend. De drie belangrijkste bookmakers in Azië zetten jaarlijks meer dan 100 miljard dollar om. De marktleider IBC kent een jaaromzet van 45 miljard dollar. Ter vergelijking; het sportconcern Adidas zet jaarlijks 15 miljard dollar om. Diepgaander nationaal en internationaal overleg tussen overheidsorganen en sportbonden onderling én colateraal, dringen zich op.

Maar nog dringender lijkt mij het eindelijk toelaten van technologische middelen tijdens een voetbalwedstrijd. In de huidige gang van zaken ligt er te veel macht én verantwoordelijkheid bij de wedstrijdleiding. Waarom Platini hier zo’n felle tegenstander van is, kan men nu ook door een andere bril bekijken. Menselijke aanwezigheid in de groene rechthoek is nu eenmaal makkelijker te manipuleren dan een computer. Natuurlijk zal doellijntechnologie, het tijdens de wedstrijden toestaan tot onmiddellijk ingrijpen via de camerabeelden of een reglementswijziging van de off-side regel, omkoping niet naar de prullenmand verwijzen. Maar het verkleint wel de mogelijke kans op (on)bewuste menselijke fouten bij de wedstrijdleiding, in de toekomst. Fouten met te vaak heel zware financiële gevolgen.

Als allerlaatste mogelijkheid kunnen de fans ook nog overgaan tot een boycot van internationale voetbalwedstrijden. Is het dat soms wat Blatter en Platini wensen? Deze heren maken het leukste spelletje ter wereld kapot. Tijd dat ze hun verantwoordelijkheid opnemen en vertrekken.